Defensie en bedrijfsleven gelijk?
Op deze vraag zal iedereen geneigd zijn als antwoord ‘nee’ te geven. Dat zou ik ook doen. Zeker omdat ik het zelf al niet zo heb op legers, geweld en oorlog. Maar toen ik een artikel las over het boek ‘Leiders! ‘van Leiderschapstrainer en marineofficier Jochen Hekker, was ik toch verrast. Het blijkt dat als het om de essentie van leidinggeven gaat, er eigenlijk geen echte verschillen zijn tussen Marine en bedrijfsleven.
Het is daarom interessant om te zien hoe deze marineofficier tegen leiderschap en leidinggeven aankijkt. Zijn uitgangspunt is dat ook bij Defensie je als leider meer in huis moet hebben dan stoer doen en een ‘extra streep’:
Leider is als een DJ
Bij leiderschap draait het om acceptatie. Je zult je mensen mee moeten krijgen, ongeacht het product wat je als organisatie neerzet.
Een DJ zal bij elk optreden de juiste afstemming van zijn mengtafel moeten vinden om zijn publiek optimaal te kunnen vermaken. Hij kijkt naar de reactie van de mensen, luistert naar de muziek, het volume, de akoestiek en past daar waar nodig zijn instellingen aan. Iets meer bastonen, beetje minder hoge tonen, volume omhoog. De DJ kijkt continu naar de mensen, zijn ruimte en de omstandigheden. Dat moet een goede leider dus ook doen.
Je leiderschapskwaliteiten uitbreiden
De marineofficier geeft in 7 eenvoudige stappen aan hoe je je leiderschapskwaliteiten kunt uitbreiden en hoe je de kans op acceptatie door je medewerkers vergroot.
1. Herken de variabelen
Hierbij gaat het dus (nog) niet om jou, maar vooral om je omgeving. De externe omgeving waarop jij de instelling van je mengtafel baseert. Er zijn in elk geval 3 variabelen waarmee je rekening dient te houden:
- Allereerst gaat het om het gemeenschappelijke doel van je organisatie en het onderkennen van de eigenheden van die organisatie zoals de (informele) processen en drijfveren. Jouw leiderschapsstijl moet passen binnen de context en omstandigheden van je organisatie, zoals die op dat moment zijn.
- Als 2e variabele geldt de inschatting van wat de externe invloed is op jouw leidinggevende situatie. Zit je bijvoorbeeld middenin een reorganisatie, zijn er conflicten of zit je misschien in rustig vaarwater.
- De 3e variabele zijn je mensen aan wie je leiding geeft van belang. Inzicht in hun kennis, ervaring en ambities is cruciaal voor de afstemming van je mengtafel.
Als je inzicht hebt in deze 3 variabelen kun je aan de knoppen gaan draaien. Nu gaat het dus om jou!
2.Stem de 2 ‘zachte’ eigenschappen af
Als leider dien je, afhankelijk van de situatie, voor en tussen je mensen te staan. De sociale en diplomatieke eigenschappen zijn jouw ‘zachte’ draaiknoppen. Je streeft ernaar om te dienen, maar dat is niet altijd toepasselijk. Je wilt in elk geval je mensen beter maken. De mens is immers jouw belangrijkste kapitaal (waar heb ik dat meer gehoord). Je creëert betrokkenheid en verantwoordelijkheid. Jouw sociale eigenschappen zijn hierbij cruciaal. Daarnaast kun je als een olifant in een porseleinkast de doelstellingen van de organisatie proberen te realiseren, maar vaak is het juist nodig om op een diplomatieke manier je doel te bereiken.
3. Stem de 2 ‘harde’ eigenschappen af
Sturen en handelen, daar gaat het hier om. Als leidinggevende ben jij uiteindelijk degene die de eindbeslissing neemt of er in elk geval de verantwoordelijkheid voor draagt. Maar die beslissing moet dan wel door iedereen gedragen zijn. Hiervoor moet je dus de mensen meekrijgen, coachen, sturen, delegeren maar soms ook hard optreden, lef tonen, besluitvaardig en krachtig optreden.
4. Stem de 2 ‘abstracte’ eigenschappen af
Deze eigenschappen worden omschreven als waargenomen en mentale eigenschappen. Dus om perceptie: hoe zien mensen mij en hoe ga ik daar mee om. Je kan deze eigenschappen ook charisma en intelligentie noemen (maar dan wel zowel iq als eq). Hoe je hiermee stuurt hangt van je eigen persoonlijkheid af. Je kan het met heel veel flair doen, maar ook met het stellen van de juiste vragen of het hebben van veel inhoudelijke kennis.
Uiteindelijk draait het om het samenspel van de bovengenoemde 6 knoppen. Jouw knoppen dus om de juiste instelling te vinden.
5. Evalueer en vraag om feedback
Je kiest als leidinggevende dus de stand van je mengtafel en je hebt je verwachtingen hoe dat uit gaat pakken. Bekijk na iedere situatie of het ook zo is gelopen, maar nog beter is het om te kijken hoe anderen jouw leiderschap hebben ervaren. Beoordeel dus je eigen functioneren, maar vraag ook anderen jou te beoordelen. Het maakt je een betere leider.
6. Toon ambitie
Als je jezelf beoordeelt doe het dan ambitieus. Leg de lat voor jezelf hoog. Spiegel je daarbij aan anderen die goede resultaten behalen. Kijk daarbij ook naar mensen die hogere functies in de organisatie bekleden
7. Leid naar boven, beneden en opzij
Leiding geven werkt niet allen naar beneden. Je dient jezelf ervan bewust te zijn dat je ook te maken hebt met boven en opzij. Hierbij gaat het vooral om het vinden van draagvlak voor jouw manier van werken en voor jou als persoon. Hierbij gebruik je de tools die je als leider in handen hebt: coachen, sturen, accepteren, incasseren, handelen, diplomatiek zijn. Doe ik dingen zelf of schakel ik anderen in. Jij hebt de tools in handen. Jij hebt de draaiknoppen waarmee je de legitimiteit van je leiderschap verdient.
Conclusie
Ja, er zijn cultuurverschillen tussen defensie en het bedrijfsleven, maar de essentie van het leiderschap is universeel. Uiteindelijk gaat het om of jij de omgeving goed inschat en je de draaiknoppen zo hanteert dat er een optimale situatie ontstaat.
Eens?
Kan je het met deze conclusie eens zijn of heb je daar een andere mening over?
Geef je reactie hieronder, we zijn benieuwd.
